Tarih: 02 Haziran 2020
Birçok sektördeki şirket, çok katmanlı tedarik zincirlerinde gerekli tüm takipleri yapması ve müşterileri, ortakları ve paydaşları ile daha fazla bilgi paylaşmaları için baskı altındalar. Bununla birlikte mevzuat gereklilikleri, artan yatırımcı ve tüketici beklentileri ve teknolojik ilerlemeler çıtayı oldukça yükseltti.
Öyleyse öncelikle şeffaflık nedir, neden önemlidir, nasıl ölçülür, avantajları nelerdir gibi sorulara cevap vermeye çalışalım.
Şeffaflık Nedir?
Moda sektöründe tedarik zincirlerinin iş uygulamaları ile bu uygulamaların çalışanlar, topluluklar ve çevre üzerindeki etkileri hakkında güvenilir, kapsamlı, karşılaştırılabilir veri toplanması ve bu bilgilerin kamu ile paylaşılmasıdır.
"ŞEFFAFLIK" ortak anlayış, ulaşılabilirlik, netlik ve karşılaştırmaya olanak tanıyan, standart bir şekilde değer zincirinin tüm unsurları ile ilgili açık bilgiye dayanır.
Giysi ve Ayakkabı Değer Zinciri
Şeffaflık neden önemlidir?
1- Şeffaflığın olmaması yaşam kaybına yol açmaktadır
Rana Plazanın yedi yıl önce Bangladeş'te çökmesi, binlerce hazır giyim işçisinin yaralanmasına ve yaşamını kaybetmesine sebep olmuştu. İnsanlar binada faaliyet gösteren beş giyim fabrikasından birinde hangi markalara kıyafet üretildiğini anlamak için molozları kazmak suretiyle giysi etiketlerini aramak zorunda kaldılar.
Basitçe söylemek gerekirse, kıyafetlerin nerede ve kim tarafından yapıldığı bilinmiyorsa, ilgili paydaşların sorunlar üzerinde proaktif olarak birlikte çalışması zordur.
2- Tüketiciler kıyafetlerini kimin ürettiğini bilmek istiyor #WhoMadeMyClothes
Dünya çapında internet ve birbiriyle bağlantılı iletişim cihazlarının yükselişi, müşterilere sınırsız sayıda ürün seçeneği ve sınırsız sayıda internet kullanıcısı ile bilgi alışverişinde bulunmaları olanaklarını sundu. Tüketiciler satın aldıkları giysilerin sosyal ve çevresel etkileri hakkında daha fazla - ve daha kaliteli, güvenilir - bilgi ile donatıldıklarında, daha bilinçli kararlar verebilmektedirler. Bu durum, çevre ve sağlıklı yaşam bilincinin de yükselişine paralel olarak geliştiği için, gelişmiş ülkelerin hem B2B hem de B2C perakende endüstrileri üzerinde daha büyük bir etkisi olması beklenmektedir.
Sosyal ağların yükselişi ve kitlesel bilgelik sayesinde, gücün şirketten müşteriye geçişinin başlangıcına tanıklık edildiği bir dönmeden geçilmektedir.
Şeffaflık nasıl ölçülür?
Kâr amacı gütmeyen bir oluşum olan Fashion Revolution’ın 2016 yılında oluşturduğu Moda Şeffaflık İndeks’i (Fashion Transparency Index) ile yıllık cirosuna göre seçilen en büyük küresel moda markalarından 40'ının şeffaflık durumunu analiz edilmektedir.
Moda Şeffaflık İndeksi, bir dizi sorudan oluşan bir ankete ve tedarik zinciri sorunları hakkında halka açık verdikleri bilgilere dayalı olarak şirketleri şeffaflık düzeylerine göre sıralayan bir endekstir. Şirketler, yayınladıkları yıllık raporlar veya bağımsız denetleme şirketleri aracılığıyla web sitelerinde açıkladıkları bilgilerin detayları açısından puanlamaya tabi tutulmaktadır.
Moda Şeffaflık İndeksi'nin derecesi 5 kriter değerlendirilerek verilir: politika ve taahhütler, izlenebilirlik, yönetişim; bilme, gösterme ve düzeltme, ve dikkat çeken sorunlar.
1- Politika ve Taahhütler
Markalar tarafından hem şirket düzeyinde (şirketin merkez ofisleri, mağazaları, depoları ve sahip olunan üretim tesislerindeki kendi operasyonlarıyla ilgili olarak) hem de tedarikçi düzeyinde (davranış kuralları veya tedarikçi kılavuzu belgesi) yayınlanan politika ve prosedürleri içermektedir
2- Yönetişim
Şirkette kimin sosyal ve çevresel performans ve etkilerden sorumlu olduğu değerlendirilmektedir
3- İzlenebilirlik
Tedarikçi listelerinin yayımlanması ve markaların bu tedarikçiler hakkında ne kadar ayrıntılı açıklama yaptığı değerlendirilmektedir
4- Bilme, Gösterme ve Düzeltme
- Bilme: Tedarikçilerinin etik standartları ve politikaları yerine getirdiklerinden (genellikle fabrika denetimleri sonucu) ve hangi bağımsız denetçi standartlarını kullandıklarından emin olmak için markaların yaptığı değerlendirmeleri içermektedir
- Gösterme: Tedarikçi değerlendirmelerinin sonuçlarının ya fabrikalarda bulunan sorunların bir özeti olarak ya da daha ayrıntılı bir düzeyde açıklanmasını (örneğin, her bir fabrika için bulguların açıklanması) içermektedir
- Düzeltme: Tedarik zincirinde meydana gelen insan haklarını ve çevre ihlallerini nasıl düzelttiklerine dair yayınları içermektedir
5- Dikkat çeken sorunlar: İndeks’te her yıl, birkaç önemli konu daha ayrıntılı olarak gözden geçirilmektedir. 2020 için dört stratejik alan değerlendirilmiştir, 4C – koşullar (condition), tüketim (consumption), materyal kompozisyonu (composition) ve iklim (climate).
Perakendeciler / Şirketler için Avantajları
"Kitlesel farkındalığın" bir sonucu olarak perakendeciler operasyonlarını bu müşterilerin beklentilerine, anlamlı ve bilinçli tüketim isteklerine uyarlamak zorunda kalmışlardır. Neyse ki artan şeffaflığın şirket kârlılığını da artırdığı, marka sadakatini teşvik ettiği ve şirket içi verimliliği artırdığı ortaya çıkmıştır.
1- Şeffaflık kâr getirir
Tüketiciler, sosyal sorumluluk sahibi olarak görülen ve işçilerinin ve çevrenin korunmasını sağlamak için adımlar atan şirketlerin ürettiği ürünler için daha fazla harcama yapmaya ve bu tüketicilerin yarısından fazlası (% 54) ekstra bilgi içeren bir ürün için daha fazla ödeme yapmaya isteklidir.
2- Şeffaflık marka sadakatini arttırır
Şeffaflık, müşterilerin satın aldığı markalara güven duymasını sağlarken şeffaf olmayan markaların itibarına zarar verebilmektedir. Kuzey Amerika'da millennial olarak bilinen Y kuşağı tarafından baskı altına alınan perakendeciler, müşteri güveni ve sadakati oluşturma hedefi ile şeffaflığı ve izlenebilirliği farklılaşma aracı olarak kullanmak zorunda kalmaktadır. Şeffaflık maliyetli olmasına rağmen perakendecilere müşteri sadakati ve kârlılık açısından muazzam faydalar sağlamaktadır. Araştırmalar, şeffaflığın şirket içi verimliliğin artmasına da katkıda bulunduğunu göstermektedir.
Gerçekten de, müşterilerin% 39'u tam ürün şeffaflığı sunması durumunda yeni bir markayı tercih edebileceklerini ve % 56'sı tam şeffaflık sağladığında hayat boyu markaya sadık kalacaklarını belirtiyorlar. Ayrıca, tüketicilerin% 81'i, artan şeffaflığın bir sonucu olarak bir markaya geçtiyse o markanın tüm ürün portföyünü değerlendirmeye alacaktır (The 2016 Label insight Transparency ROI study).
3- Şeffaflık şirket içi verimliliği arttırır
Şirket içi çalışanlar arasındaki iletişimde şeffaflık, bilgi paylaşımını ve işbirliğini geliştirmektedir. Şeffaf bir kültürün yerleşmesi, liderler ve çalışanlar arasında güven oluşmasına yardımcı olmakla birlikte uyum, sorun çözme ve katılım konularında iyileştirmelere de yol açmaktadır. Personele olabildiğince çok bilgi sağlamak daha fazla üretkenliği de beraberinde getirmektedir. Bununla birlikte, yüksek çalışan işbirliği düzeyine sahip işletmeler %22 daha yüksek verimlilik bildirmiştir.
Sonuç olarak, şeffaf bir şirket olmak bir anda gerçekleşecek bir süreç değildir. Şirketin hedefleri ve çalışanların zihniyetleri doğrultusunda dikkatle hayata geçirilmesi gerekmektedir. Genel olarak, şeffaflık trendinin hem tüketim hem de üretim üzerinde olumlu etkileri olmuştur. İş entegrasyonu artış eğilimindedir ve markalar ve perakendeciler daha bilinçli ve sürdürülebilir operasyonlara yönelmektedir.
Kaynak:
https://www.fashionrevolution.org/about/transparency/
https://medium.com/@alexiasaumon/the-rising-importance-of-transparency-and-traceability-in-the-retail-industry-44a46e4d65fa
https://www.unece.org/fileadmin/DAM/uncefact/OECD_Feb2019.pdf